Nysy wracają do domu
15 czerwca, 2021Nie każdy ma szczęście pamiętać na żywo widywane przejeżdżające „Nyski„. Mi „za dzieciaka” zdarzyło się jeszcze takie podziwiać na drodze. Obecnie, jedynie gdy fart dopisze, pojawi się jakiś zadbany egzemplarz na zlocie zabytkowych pojazdów. A przecież Nysa to kawał historii Polski, który nie powinien zostać zapomniany.
Polska klasyczna motoryzacja to nie tylko te najbardziej popularne czyli Mały Polski Fiat 126p tzw. „Maluch„, albo Duży Fiat 125p czy Polonez. To także kultowy Żuk czy właśnie Nysa (swego czasu królowa polskich karetek albo Nysa wóz policyjny). Najmłodsi mogą nie pamiętać i zwyczajnie o nich nie wiedzieć.
Samochody marki Nysa produkowane były w Polsce w latach 1958–1994 jako pojazdy dostawcze. Przez większość mogły zostać zapamiętane właśnie jako te wspomniane wyżej wozy funkcyjne.
U mnie w mieście „Nyski” (tu utkwił mi w pamięci szczególnie model Nysa 522) kursowały jeszcze jako „przewozy” za bilet lub gotówkę przewoziły do centrum miasta. Zawsze wybierałem tę opcję mikrobusu zamiast autobusu.
To naprawdę piękne czasy, gdy Polska miała swój własny prężny przemysł motoryzacyjny.
Pojazd wywodzący się z miasta Nysa stanowił konkurencję dla samochodów rodzaju np. Volkswagen Transporter T1/T2 czy Skody 1203 – również bardzo interesujących pojazdów.
Ciekawostką jest, że Zakłady Budowy Nadwozi Samochodowych, które w 1952 roku utworzono w Nysie wyspecjalizowały się w produkcji samochodów, jednak wcześniej w latach 1947-1951 działały pod nazwą Fabryki Mebli Stalowych „Zachód” i zajmowały się produkcją m.in. łóżek szpitalnych. Interesujące nawiązanie, jako że ich późniejsze samochody stanowiły szpitalne wozy pogotowia ratunkowego.
W przeciwieństwie właśnie do napomkniętego wcześniej Żuka, który był typowym dostawczakiem, Nyska przystosowana była bardziej do przewozu osób. Samochód był bardzo popularny w Polsce, mimo iż szacunkowo nawet 70% wyprodukowanych pojazdów przeznaczono na eksport.
Na początku powstawały modele prototypowe, które swoimi kodami modelowymi nawiązywały do roku produkcji. I tak np. w roku 1957 wprowadzono model N57, w roku 1959 model N59, a w 1960 roku analogicznie model N60. W ’61 powstała Nysa N61 oraz Nysa N63 w 1963 roku.
Kolejnym modelem była już Nysa 501 z 64r. – stylistycznie wciąż zbliżona do ostatniej N63. Pewien przełom nastąpił w latach 1968-1969, kiedy to przy wdrażaniu kolejnych modeli 521 oraz 522, zdecydowano się na małą metamorfozę i między innymi płaską dotychczas maskę samochodu zdecydowano „wyciągnąć w przód” na styl kojarzący się z dziobem.
Produkcja Nysek zakończyła się 3 lutego 1994 roku, aczkolwiek jeszcze przez pewien czas zakłady funkcjonowały, mimo że nie zajmowały się już tworzeniem kolejnych egzemplarzy.
W sumie z taśm produkcyjnych polskich zakładów zjechało 380 575 sztuk Nys.
Należy tutaj teraz przywołać pewną postać, której ostatnio Nysa leży na sercu bardziej niż komukolwiek.
Andrzej Stadnik to mieszkaniec miasta Nysa, lokalny działacz społeczny – inicjator akcji odrestaurowania egzemplarza samochodu Nysa model 501, a także powstania muzeum pojazdów marki Nysa. Działa on ze Stowarzyszeniem „Prosto z Nysy„ (www.facebook.com/ProstoZNysy), która angażuje się w promowanie miasta i regionu.
Ta część działalności Stowarzyszenia, która zainteresowała mnie najmocniej, to akcja „Nysy wracają do domu!” Jako, że dotyczy ona ważnej i znaczącej części polskiej historii warto ją wypromować!
Tak więc, jeżeli posiadasz jakiekolwiek informacje, materiały, części samochodowe marki Nysa lub całościowe pojazdy w dowolnym stanie – kontaktuj się ze stowarzyszeniem „Prosto z Nysy” lub bezpośrednio z panem Andrzejem – wszelkie możliwe formy kontaktu udostępnione zostały na stronie internetowej zbiórki funduszy : www.pomagam.pl/Nysa501
Pan Andrzej osobiście nigdy wcześniej nie był szczególnym fanatykiem motoryzacyjnym, jednak od roku stał się nim poniekąd, za sprawą jednego egzemplarza zawrócił mu w głowie. Zachęcamy do kontaktu wszystkich, którzy chcą lub potrafią pomóc, mają wiedzę, doświadczenie, dojścia, bądź środki, by projekt ruszył naprzód.
Na dołączonej do artykułu fotografii – autentyczne zdjęcie pojazdu Nysa 501 z ’68 roku – pierwszego egzemplarza przeznaczonego do odtworzenia z lat jego świetności, którego podjęło się nyskie Stowarzyszenie. Jak widać, nie trzeba być żadnym ekspertem i rzeczoznawcą by stwierdzić, że pracy z nim będzie sporo. Jednak cel uświęca środki. Gotowy klasyk pojawiać się będzie przy okazji rozmaitych lokalnych imprez i eventów, promując miasto Nysa i historyczną polską fabrykę.
Gorąco zachęcamy każdego do wsparcia inicjatywy dowolną kwotą albo udostępnienia, by jak najliczniej dotrzeć do potencjalnych wspierających i zainteresowanych projektem! Jeżeli nie jesteś w stanie dokonać nawet najdrobniejszej wpłaty, równie dobrze pomożesz nagłaśniając sprawę.
Nie musisz pochodzić z Nysy, ja również nie jestem – ważne że masz świadomość historii marki samochodowej Nysa, że tradycja jest dla Ciebie ważna lub po prostu też jesteś sentymentalny i lubisz pomagać!
Za każde okazane wsparcie i pomoc serdeczne dzięki!
Pomóż w renowacji modelu Nysa 501
Apelujemy również o polubienie i obserwowanie na bieżąco publikowanych efektów pracy związanych z projektem na oficjalnym profilu facebook’owym:
A teraz przyznaj się 😉 Znasz Nysę? Kojarzysz miasto i samochód? Masz z nimi jakieś wspomnienia, historię, anegdoty? Może też jesteś od zawsze miłośnikiem lub posiadaczem jakiegoś egzemplarza?
Zapraszamy do dyskusji poniżej! 🙂
ZOBACZ TAKŻE: KOSZULKI Z NYSĄ www.koszulkinaprezent.pl/2021/06/21/nysa-prosto-z-nysy
źródło, info: Wikipedia, Andrzej Stadnik
